" Ζώα, φυτά και περιβάλλον στον εφιάλτη της επόμενης ημέρας
«E» 2/7
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
- Οδοιπορικό θλίψης στα μαύρα μονοπάτια της Πάρνηθας «E» 2/7
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
«Η καταστροφή είναι ασύλληπτη. Δεν τη χωράει ανθρώπου νους. Το μόνο που άφησε πίσω της η πυρκαγιά είναι ένα χρώμα σταχτί, απλωμένο παντού»... Με τα πιο μελανά χρώματα -αυτά που, άλλωστε, ταιριάζουν στις εικόνες από το περιβαλλοντικό έγκλημα της Πάρνηθας- σκιαγραφούν τις συνέπειες από την καταστροφή του Εθνικού Δρυμού ειδικοί επιστήμονες.
«Αν δεν φροντίσουμε σήμερα να αναγεννηθεί το δάσος, τότε ίσως να μην το αντικρίσουν ποτέ ξανά ούτε τα δισέγγονά μας», σημειώνει χαρακτηριστικά ο δασολόγος Παναγιώτης Λατσούδης, υπεύθυνος του προγράμματος του WWF για την Πάρνηθα.
«Το ελατοδάσος βρισκόταν σε φάση ανάκαμψης από διάφορα προβλήματα, όπως υπερβόσκηση, παράνομη υλοτομία κ.λπ. Δυστυχώς το αποτελειώσαμε», συμπληρώνει ο δρ δασολόγος, περιβαλλοντολόγος και επίκουρος καθηγητής αρχιτεκτονικής τοπίων, Γρηγόρης Βάρρας.
«Παλαιότερες μελέτες μας είχαν δείξει το εξής: σε μια διαδρομή από το γυμνό Ποικίλο Ορος (Αιγάλεω) μέχρι την Κηφισιά, η θερμοκρασία έπεφτε σταδιακά 7 βαθμούς Κελσίου, λόγω της δασοκάλυψης της Πάρνηθας και άλλων δασών της περιοχής», σημειώνει ο ίδιος. «Τώρα, τα γυμνά ασβεστολιθικά εδάφη του βουνού θα δρουν ως θερμοσυσσωρευτές, αντανακλώντας θερμότητα προς το εσωτερικό της πόλης».
Οι περιβαλλοντολόγοι προειδοποιούν πως το αίσθημα δυσφορίας στον αστικό χώρο της πρωτεύουσας αναμένεται να αυξηθεί, καθώς μεταβάλλεται προς το χειρότερο το «κοκτέιλ» των ατμοσφαιρικών παραγόντων: θερμοκρασία, σχετική υγρασία, ηλιακή ακτινοβολία και άνεμος. Πέρα, όμως, από τα χιλιάδες στρέμματα του μοναδικού ελατοδάσους που έγιναν στάχτη, η πανίδα της Πάρνηθας μετρά τραγικές απώλειες. Εκατοντάδες είδη πουλιών, θηλαστικών και ερπετών είδαν τις φλόγες να απανθρακώνουν φωλιές και νεοσσούς, αλλά και να αποδεκατίζουν κοπάδια και αγέλες.
«Επιβάλλεται να λάβουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε τις επόμενες δεκαετίες να μπορούμε ξανά να χαρούμε τα πλεονεκτήματα ενός δάσους σαν αυτό της Πάρνηθας, στην Αττική», επισημαίνει ο δρ Ευάγγελος Γερασόπουλος, φυσικός της ατμόσφαιρας και ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
ΑΠΑΝΘΡΑΚΩΘΗΚΑΝ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΕΛΑΦΙΑ
Πάνω από 35 είδη θηλαστικών είχαν βρει «καταφύγιο» στην Πάρνηθα
Περισσότερα από 35 διαφορετικά είδη είχαν εντοπιστεί στα δάση της Πάρνηθας. Σκαντζόχοιροι, αλεπούδες, πετροκούναβα, λαγοί είναι μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά. Ιδιαίτερα τα πιο αργοκίνητα, όπως οι σκαντζόχοιροι, είναι σχεδόν βέβαιο ότι απανθρακώθηκαν.
Η Πάρνηθα φιλοξενούσε έναν από τους ελάχιστους στη χώρα και σίγουρα τον πιο ακμαίο πληθυσμό ελαφιών cervus elaphus. Οι τελευταίες εκτιμήσεις έδειχναν αύξηση του πληθυσμού, που ίσως ξεπερνούσε τα 400 άτομα.
• Τα περισσότερα είχαν από νωρίς εγκαταλείψει τα χαμηλότερα σημεία για να παραθερίσουν στα υψηλότερα, πιο δροσερά, αυτά δηλαδή που κάηκαν.
• Γεννούν στα τέλη Μαϊου - αρχές Ιουνίου. Αυτήν την περίοδο οι ελαφίνες δεν απομακρύνονται πολύ από τις εστίες τους, προκειμένου να βρίσκονται κοντά στα νεογνά τους.
• «Τα λόγια περιττεύουν», αναφέρει το WWF, για την τύχη των αγελών που βρίσκονταν κοντά στο Μαυρόρεμα, την Ντράτιζα και όλα τα ξέφωτα του δυτικού τμήματος.
ΕΡΠΕΤΑ
Σίγουρος αφανισμός
Πλήθος ερπετών, όπως οι γουστέρες, τα αβλαβή σπιτόφιδα, μαζί με άλλα είδη ήταν αδύνατο να γλιτώσουν από τις φλόγες που κατέκαψαν κάθε σπιθαμή βλάστησης.
ΧΕΛΩΝΕΣ-ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ
Δεν τα κατάφεραν...
Οι κρασπεδοχελώνες testudo marginata, σχεδόν αποκλειστικά ελληνικό είδος χερσαίων χελωνών, είναι εξ ορισμού τα σπονδυλωτά που είναι αδύνατο να απομακρυνθούν από την πυρκαγιά. Φυλλοφάγα και φλοιοφάγα έντομα και άλλα ασπόνδυλα που στήριζαν την αλυσίδα της ζωής της Πάρνηθας απανθρακώθηκαν.
ΝΕΡΑ
Αδειάζει ο υδροφόρος ορίζοντας - Ερχονται πλημμύρες
Η καταστροφή μιας δασικής περιοχής λόγω πυρκαγιάς επηρεάζει τον υδρολογικό κύκλο. Το δάσος απορροφάει το νερό της βροχής και «φρενάρει» την ταχύτητά του, μειώνοντας τη διαβρωτική του συμπεριφορά. Παράλληλα δίνεται ο απαραίτητος χρόνος να απορροφηθεί το νερό από το έδαφος και να εμπλουτιστούν οι υπόγειοι υδροφόροι ορίζοντες και οι πηγές. Οταν το δάσος βρίσκεται σε πλαγιά βουνού, τότε η απώλειά του συντελεί στην τραγική αύξηση της πιθανότητας να δημιουργηθούν με τη βροχή χείμαρροι, που θα συμπαρασύρουν επικίνδυνα υλικά προς κατοικημένες περιοχές και θα καταλήξουν σε πλημμύρες.
* Μέρος της λεκάνης απορροής από διάφορα ρέματα, όπως π.χ. της Γιαννούλας -που απορρέει προς το Θριάσιο-, του Αγ. Γεωργίου και της Χούνης, κάηκε.
ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΚΗ ΕΛΑΤΗ
Δύσκολη η αναγέννηση
Σκιόφυτο είδος (χρειάζεται σκιά για να αναπτυχθεί), γι αυτό και συχνά απαντάται με μείξεις ειδών, όπως η μαύρη πεύκη στην Πάρνηθα. Στα σημεία που μετατράπηκαν σε «κρανίου τόπο» και δεν υπάρχουν συστάδες δέντρων για να προσφέρουν σκιά στο έδαφος, η αναγέννηση θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα. Στα σημεία αυτά θα απαιτηθούν εκατοντάδες φυτώρια για αναδασώσεις.
ΠΤΗΝΑ
Χάθηκε στις στάχτες η αναπαραγωγή τους
Περισσότερα από 130 είδη καταγεγραμμένα - ορισμένα προστατευόμενα, πολλά από τα οποία έκλειναν τον κύκλο της αναπαραγωγικής τους διαδικασίας:
• Δεν είχε ολοκληρωθεί η ανάπτυξη των νεοσσών πολλών αρπακτικών, όπως της γερακίνας και των ξεφτεριών, καθώς και των νυχτόβιων αρπακτικών χουχουριστής και γκιόνης.
• Οι νεοσσοί των φιδατεών ήταν ακόμη ανίκανοι να απομακρυνθούν από τη φωλιά τους.
• Οι αιγοθήλιδες (γιδοβίζαστρα) -η πυκνότερη συγκέντρωση των οποίων είχε παρατηρηθεί στα δυτικά δάση της Πάρνηθας- δεν είχαν ολοκληρώσει την ανατροφή των νεοσσών τους.
• Τα δασόβια πουλιά που κατάφεραν να πετάξουν μακριά - ελατοπαπαδίστες, βασιλίσκοι, κοκκινολαίμηδες, τρυποφράκτες, δενδροβάτες, μακρονούρηδες, σπίνοι, θα πρέπει να δώσουν μάχη σαν πρόσφυγες σε νέες επικράτειες ήδη κατειλημμένες από άλλα πουλιά.
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
Ανοδος έως 5o C
Αναμένεται αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της ευρύτερης περιοχής. Το δάσος απορροφά με το φύλλωμά του ή ανακλά μεγάλο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας. Δεν αφήνει τη θερμότητα από το έδαφος να διαχυθεί στην ατμόσφαιρα. Μια γυμνή, καμένη πλαγιά ενός βουνού δρα σαν εστία θερμότητας αυξάνοντας τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος χώρου από 2 μέχρι 5 βαθμούς.
ΜΙΚΡΟΣΩΜΑΤΙΔΙΑ
Θα μας πνίξει η σκόνη
Μια δασική περιοχή ύστερα από μια πυρκαγιά αποτελεί και η ίδια πηγή αιωρούμενων σωματιδίων: με τη διαδικασία της «επαναιώρησης» ο άνεμος είναι σε θέση να σηκώσει από το έδαφος και να μεταφέρει σε μεγάλη απόσταση σωματίδια σκόνης. Οταν η αποψιλωμένη περιοχή βρίσκεται πλησίον μιας μεγάλης πόλης τότε τα ήδη αυξημένα επίπεδα αιωρούμενων σωματιδίων επιβαρύνονται.
ΡΥΠΑΝΣΗ
«Εκρηξη» του νέφους
Ενα στρέμμα δασικής έκτασης μπορεί να απελευθερώσει έναν τόνο οξυγόνο σε έναν χρόνο, ενώ παράλληλα δεσμεύει αντίστοιχες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα. Το δάσος λειτουργεί ως φίλτρο για ρύπους από διάφορες χωματερές, οι οποίοι σε αέρια ή υγρή μορφή θα οδεύουν πλέον ανεξέλεγκτα προς τον υδροφόρο ορίζοντα και την πόλη.
ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ
«Καυτές» οι ριπές του αέρα
Οι αέριες μάζες που έρχονται προς την πόλη μεταφέρουν τους υδρατμούς, λόγω της «αναπνοής - διαπνοής» του δάσους. Μετά την απώλεια του φυτικού μανδύα της Πάρνηθας, οι αέριες μάζες θα είναι πιο θερμές.
ΥΓΡΑΣΙΑ
Μείωση των βροχοπτώσεων
Η απουσία του δάσους έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της εξάτμισης από το έδαφος και τη μεταβολή της υγρασίας του αέρα. Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας και η μεταβολή της υγρασίας συνδυαζόμενα μπορούν να επιφέρουν και μείωση της βροχόπτωσης. Κατά συνέπεια, μια πυρκαγιά μπορεί να οδηγήσει σταδιακά στην ερημοποίηση μιας περιοχής."
Χθες έλαβα το παρακάτω mail.
Δεν ξέρω πώς και από ποιούς ξεκίνησε.
Εύχομαι να πραγματοποιηθεί με προσεκτικές κινήσεις, με αξιοπρέπεια και χωρίς να δημιουργηθούν τα έκτροπα που όλοι καταδικάζουμε:
"ΚΥΡΙΑΚΗ 8 ΙΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΩΡΑ 7 ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΟΛΟΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΟΥΛΗ
ΑΠΑΙΤΗΣΕ ΤΗΝ ΑΝΑΔΑΣΩΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ
ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ
ΑΠΑΙΤΗΣΕ ΔΡΑΣΗ ΤΩΡΑ
ΜΗΝ ΜΕΙΝΕΙΣ ΑΠΡΑΓΟΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΦΟΡΑ
ΠΡΟΩΘΗΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΠΙΟ ΠΟΛΛΟΥΣ ΜΠΟΡΕΙΣ
ΚΑΤΕΒΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΙΟ ΜΑΖΙΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ"
