Τω μηνί Σεπτεμβρίω

Τον καινούριο και τον πιο δύσκολο για όλους μας μήνα των τελευταίων δεκαετιών,  ας τον υποδεχθούμε με τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες που βρήκα στο διαδίκτυο, και έχουν σχέση:

Με την τέχνη,

(εικόνα "Σεπτέμβριος" ένα από 12 τα  πολυσυζητημένα πόστερς με τους  "Μήνες" του Γιάννη Τσαρούχη)

Με το τί συμβαίνει στη Φύση

"Έφθασε ο Σεπτέμβρης. Σε λίγο θα μπει το φθινοπώρι. Παρ’ όλα αυτά, στην αρχή του μήνα οι μέρες είναι ακόμη ζεστές, αλλά ευτυχώς υπάρχει και το αεράκι που κάθε τόσο μας δροσίζει.

Ο μέρες είναι πιο μικρές. Η αυγή αργεί να φανεί και το δειλινό βάφει με τα ρόδινα χρώματά του πιο γρήγορα τον ορίζοντα. Ο ουρανός άρχισε να συννεφιάζει και με την πρωινή βροχή, το θερμόμετρο αρχίζει να πέφτει.

Η βροχή ξεπλένει τα πάντα. Τα φύλα των δέντρων λάμπουν παράξενα, καθώς ο ήλιος απαλά τα σφιχταγκαλιάζει.

Ανάμεσα τους θάμνους, από τις 10 Σεπτέμβρη και μετά αρχίζουν να κάνουν την εμφάνιση τους τα πολύχρωμα φθινοπωρινά λουλούδια, όπως Κρόκοι, Στενμπεργκιες, Κολχικά. Σε σκιερά μέρη, κάτω απ’ τα σχίνα, άρχισαν να φυτρώνουν τα όμορφα ροζ Κυκλάμινα (Cyclamen hederifolium). Μέσα στα λιβάδια, κάτω από τα δέντρα σε περιοχές με υγρασία, άρχισαν να φυτρώνουν τα πρώτα φθινοπωρινά Μανιτάρια.

Αυτή την εποχή, φυτρώνει στα δάση μας το γνωστό στις περισσότερες περιοχές με το όνομα Κοκκινομανίταρο (Amanita caesarea). Ήταν γνωστό από την αρχαιότητα και υμνήθηκε από πολλούς συγγραφείς και ποιητές όπως τον Πλίνιο, τον Γαληνό, τον Κικέρωνα, τον Οράτιο και άλλους. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι λάτρευαν το Κοκκινομανίταρο και το θεωρούσαν τροφή των θεών, ισάξιο με την αμβροσία που δίνει την αθανασία.

Το Κοκκινομανίταρο φυτρώνει μοναχικά ή ομαδικά μερικές φορές και σε μεγάλους κύκλους, που είναι γνωστοί σαν τα «δαχτυλίδια της μάγισσας», στα ξέφωτα από Δάση Βελανιδιάς, Καστανιάς, Ελάτου ή Πεύκου.

Αυτή την εποχή φυτρώνουν επίσης οι Αλεποπορδές ή Αλεπόφουσκες, διάφορα Μανιτάρια του γένους Lycoperdon sp. Είναι γνωστά σ’ όλη την Ελλάδα και έχουν σχήμα στρογγυλό ή αυγόμορφο. Ο λαός μας έδωσε το όνομα αυτό γιατί πιστεύει ότι φυτρώνει πάνω στα περιττώματα των αγριμιών, όπως της Αλεπούς και του Λύκου.

Στους ξηρότοπους της Κρήτης, της Πελοποννήσου, της Δ. Στερεάς Ελλάδας, της Ηπείρου, της Χαλκιδικής, της Λέσβου και της Κω, αυτή την εποχή η Ορχιδέα Spiranthes spiralis είναι η τελευταία που κάνει την εμφάνισή της στο φυσικό «στερέωμα». Έτσι κλείνει το Σεπτέμβριο ο κύκλος των Ορχεοειδών, που έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους για πρώτη φορά στις αρχές Φεβρουαρίου.

Αυτή την εποχή οι Βατομουριές είναι γεμάτες από ώριμα, γλυκά, ζουμερά μούρα. Έχουν χρώμα βιολετί, που δείχνει ότι έχουν «ψηθεί» πολύ καλά από τον ήλιο. Αυτά τα φρούτα προσελκύουν γύρω τους διάφορα είδη πουλιών που είναι δεμένα με τα πυκνά φυλλώματα των θάμνων, όπως Μαυροσκούφηδες, Μαυροτσιροβάκους και άλλα μικρά Στρουθιόμορφα που αποδημούν αυτή την εποχή.

Ένα μεγάλο πλήθος εντόμων επισκέπτεται τα Βατόμουρα από τους Χρυσομπάμπουρες (Cetonia aurata), τις Σφήκες και διάφορα είδη Διπτέρων. Επίσης η Αράχνη (Argiope) άπλωσε τα μαγικά δίχτυα της δίπλα απ’ τα φρούτα για να εκμεταλλευτεί το πηγαινέλα των εντόμων.

Στην Κρήτη, την Πελοπόννησο και σ’ άλλες περιοχές της χώρας αρχίζει ο τρυγητός του σταφυλιού. Οι αγρότισσες, μπουρμπουλωμένες με τα πολύχρωμα τσεμπέρια τους, τραγουδούν καθώς κόβουν το κεχριμπαρένιο καρπό. Αυτή την περίοδο, μέσα στα αμπέλια υπάρχει χαρά και επικρατεί το τραγούδι, γιατί ο τρυγητός δεν είναι τόσο κουραστική εργασία όπως οι άλλες χειμερινές ή καλοκαιρινές εργασίες.

Στα Φαράγγια της Κρήτης άρχισαν τα πρώτα φτερουγίσματα μαζί με τους γονείς τους οι νεαροί Γυπαετοί (Gypaetus barbatus). Στα Μετέωρα, πάνω από τους γρανιτένιους επιβλητικούς βράχους, γυροπετούν μαζί οι ενήλικοι και οι νεαροί Ασπροπάρηδες, δοκιμάζοντας τα φτερά τους. Προετοιμάζονται για το μεγάλο ταξίδι της αποδημίας.

Συνήθως μετά τις 14 του Σεπτέμβρη, ημέρα της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού, ο καιρός αρχίζει να μεταβάλλεται. Αυτή τη μεταβολή την αντιλαμβάνονται γρήγορα τα πουλιά, γι’ αυτό ξεκινούν για τα αφρικάνικα χειμωνιάτικα λημέρια τους. Από τα αποδημητικά, άλλα ταξιδεύουν την ημέρα, όπως οι Πελαργοί, τα Αρπακτικά, τα Χελιδόνια, τα Σταχτάρια. Ενώ άλλα ταξιδεύουν τη νύχτα, όπως οι Αγριόπαπιες, οι Κούκοι και οι Τσιροβάκοι.

Τα σποροφάγα Στρουθιόμορφα αποδημούν συνήθως την ημέρα, ενώ τα εντομοφάγα τη νύχτα. Οι Κούκοι, οι Γυδοβυζάστρες, οι Συκοφάγοι και αρκετά αρπακτικά ταξιδεύουν μεμονωμένα. Η Νανομουγκάνα (Ixobrychus minutus) και η Τρανομουγκάνα (Botaurus stellaris), που ζουν σε μεμονωμένα ζευγάρια κατά η διάρκεια της αναπαραγωγής, αποδημούν σε κοπάδια από 10 ως 100 άτομα. Οι Μαυροπελαργοί (Ciconia nigra), που ζουν επίσης μοναχικά, κατά την περίοδο της αποδημίας δημιουργούν κοπάδια 60 ως 70 άτομα. Οι Αγριόπαπιες και οι Αγριόχηνες πετούν ανά ζευγάρια ή οικογένειες, ενώ άλλες δημιουργούν πιο μεγάλα κοπάδια με τους χαρακτηριστικούς σχηματισμούς.

Η σημασία της αποδημίας είναι πάρα πολύ μεγάλη για την επιβίωση και τη διαιώνιση του είδους, αυτό το φαινόμενο προϋποθέτει την ικανότητα των πουλιών να προσανατολίζονται μέσα στο χώρο. Κατά τη διάρκεια της πτήσης τους βασίζονται στα «Landmarks», δηλαδή στα γνωστά γι’ αυτά σημεία, όπως λίμνες, ποτάμια, οροσειρές. Χρησιμοποιούν ανάλογα μια ηλιακή, αστρική ή μαγνητική «πυξίδα» και έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τα 4 σημεία του ορίζοντα και το ακριβές σημείο που βρίσκονται.

Αυτή την εποχή, οι ακτές γεμίζουν από Γλάρους, ειδικά από Καστανοκέφαλους (Larus ridibundus) και σε λίγο θα τους συναντάμε σχεδόν σε όλη τη διαδρομή των ποταμών και σ’ όλα τα νερά της ενδοχώρας.

Στους υγρότοπους, στις ακτές και στα λασποτόπια κάνουν την εμφάνισή τους οι Σκαλίδρες (Calidris sp.), τα Τούρλια (Limosa sp.), οι Τρύγγες (Tringa sp.), ενώ ψάχνουν για τροφή ανάμεσα στις λάσπες και τα νερά. Μερικά από αυτά θα ξεχειμωνιάσουν στη χώρα μας, ενώ άλλα, αφού ξεκουραστούν και τραφούν, θα συνεχίσουν το ταξίδι τους.

Αυτή ην εποχή ο Σκαντζόχοιρος (Erinaceus europaeus), κρυμμένος καλά ανάμεσα στα ξερά κλαδιά, στους κήπους ή στα αμπέλια, θηλάζει τα μικρά του, που ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια της δεύτερης γέννας του. Ο Σκαντζόχοιρος κάθε φορά γεννάει 2-10 μικρά, μετά από εγκυμοσύνη που διαρκεί 35-42 ημέρες. Τα μικρά έχουν τα μάτια τους κλειστά για 14-18 ημέρες και θηλάζουν για 18-20 ημέρες.

Επίσης ο Δασοποντικός (Apodemus sylvaticus), ο πιο κοινός ποντικός της Ευρώπης, που ζει στα δάση, στα πάρκα και στους κήπους και φτιάχνει τη φωλιά του στο χώμα, αυτή την εποχή γεννάει για τρίτη ή τέταρτη φορά μέσα σ’ ένα χρόνο. Κάθε φορά έρχονται στη ζωή 3-9 μικρά, με τα μάτια κλειστά για 14-15 ημέρες. Είναι αυτόνομα μετά από 21 ημέρες.

Στα Δάση με Καστανιές, Οξιές και κωνοφόρα της Ηπειρωτικής Ελλάδας, όπου ζει σε αποικίες ο Δασομυωξός (Glis glis), αυτή την εποχή γεννάει 3-4 μικρά που θα είναι αυτόνομα μετά από 60 ημέρες.

Στη Μεσόγειο και στα Ελληνικά Πελάγη αρχίζει αυτή την εποχή ο έρωτας των Δελφινιών (Delphinus delphis) και της Φώκαινας. Μετά από ένα διάστημα 10-11 μηνών εγκυμοσύνης, θα φέρουν στον κόσμο από 1 μικρό.

Στη θάλασσα εκεί που το μπλε είναι εκείνο της μελάνης, το Μουγγρί (Conger conger) τελειώνει την αναπαραγωγική του περίοδο. Ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας που τα θηλυκά που μοιάζουν με χέλια (ξεπερνούν τα 2 μέτρα και έχουν βάρος 40 κιλά), ανεβαίνουν απ’ τα βάθη για να γεννήσουν κοντά στις ακτές, σε κοιλότητες και σχισμές βράχων. Γεννάνε μόνο μία φορά στη ζωή τους, όταν γίνουν περίπου 5 χρονών, σχεδόν 1.000.000 αυγά, απ’ όπου βγαίνουν σχεδόν μικροσκοπικά ψαράκια που λέγονται Λεπτοκέφαλοι. Όταν γίνουν 0.15 μάκρος, πλησιάζουν τις ακτές και πολύ γρήγορα μεταμορφώνονται σε Μουγγριά."

Αλλά και τις συμβουλές από το άκρως ενδιαφέρον σύγγραμμα του σοφιστού Ιεροφίλου, περί  σωστής κατά μήνα διατροφής  
...

"ΜΗΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Αρμόζει γαλακτοτροφείν και γαλακτοποτείν, και πάντα τα γλυκέα και σεμιδαλάτα, οινομέλιτα, και δροσάτα λαμβάνειν.

Εκ δε των κρεών πρόβεια, ορνίθια, περιστεράς, νήττας, τρω-γλίτας, και λακτέντα οπτά συν οξομέλιτι εσθίειν απέχεσθαι δε βοών, λαγωών, ελάφων, δορκάδων και περδίκων, δια το κατά τον μήνα τούτον αυξάνεσθαι την μέλαιναν χολήν.

Εκ δε των ιχθύων λαμβάνειν πάντας τους τρυφεροσάρκους, και πετραίους, και μαλακοσάρκους· απέχεσθαι κεφάλων και πάντων των αλέπων.

Από δε των οσπρίων, κυάμου και φακής απέχεσθαι. Δριμο-φαγία δε πάση μερικώς χράσθαι, οίον ραφάνων, πεπέρεως,

σινάπεως, κιναμώμου, στάχους. Εκ δε των λαχάνων απέχε-σθαι της κράμβης.

Τας δε οπώρας εσθίειν καλώς, καθώς και εν τω αυγούστω είρηται. Και αψινθοροσάτα και αψινθάτα πίνειν.

Λουτρά η'· σμήγματα κεφαλής, κιμωλίου, ως προλέλεκται, μετά όξους και ελαίου ροδίνου, έως της κδ'· χρίσμα δε κοινόν ποιείν. Και αφροδισιάζειν.

Σκοπείται δε και άστρον έν των Σαλπίγγων.

Ακόμη  με γενικότερες και κατά περίπτωση πληροφορίες, όπως ο χαρακτηρσμός του μήνα αυτού ως αρχή της Ινδίκτου 

"Πρώτη του μήνα λοιπόν σήμερα και στον ημεροδείκτη μας σημειώνεται, εκτός των εορταζόντων αγίων, οσίων κ.λπ., ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ.

Πολλοί ίσως διαβάζοντας τη φράση αυτή θα διερωτηθούν τι σημαίνει η λέξη ίνδικτος και τι αρχίζει την συγκεκριμένη ημερομηνία.

Η λέξη ίνδικτος είναι λατινική ελληνοποιημένη και σημαίνει ορισμός, διάγγελμα διάταγμα

(Indictus, indictio= επαγγελία, κήρυξη, διάγγελμα. διάταγμα), το οποίον εκδιδόταν από τους αυτοκράτορες της Ρώμης με σκοπό να καθορίσουν το ύψος του φόρου επί της γεωργικής παραγωγής που θα πλήρωναν οι υπήκοοι της αυτοκρατορίας για τη συντήρηση και τη διατροφή των στρατιωτών.

Ήταν δηλαδή ένα φορολογικό διάταγμα το οποίον είχε διάρκεια 15 χρόνων, γιατί τόσα ήταν τα έτη που υπηρετούσαν οι στρατιώτες στο Ρωμαϊκό στρατό.

Με την απόλυση δε των παλαιών και με την κατάταξη των νέων άρχιζε νέα ίνδικτος, με ίσως μικρότερη ή μεγαλύτερη φορολογία, ανάλογα με τον αριθμό των νέων στρατιωτών.

Με την πάροδο του χρόνου η λέξις ίνδικτος έπαψε να σημαίνει μόνο διάταγμα και σήμαινε χρονική περίοδος 15 ετών. Έγινε δηλαδή η ίνδικτος «μονάδα μέτρησης του χρόνου»(μία ίνδικτος = 15 έτη ).

Η Ίνδικτος, δηλαδή η χρονική περίοδος 15 ετών, εισήχθη στο ρωμαϊκό ημερολόγιο κατά το πρώτο έτος του Ιουλίου Καίσαρος (100 πΧ-44 μ.Χ.) και ονομάστηκε ΚΑΙΣΑΡΙΚΗ.

Έτσι άρχισαν να μετρούν το χρόνο σε ινδίκτους (πρώτη ίνδικτος, β΄ίνδικτος κ.ο.κ.)

Στο Βυζάντιο υπολογισμό του χρόνου με ινδίκτους εισήγαγε ο Μέγας Κων/ντίνος το 312 μ.Χ. και η οποία ονομάστηκε Κωνσταντίνειος Iνδικτιών.

Ακόμη να πούμε ότι ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιουστινιανός ο Α΄, το έτος 537 εισήγαγε τη μέτρηση κατά ινδικτιώνες στα κρατικά και δικαστικά έγγραφα. Έλεγαν δηλαδή 1ο έτος, ή 2ο έτος της τάδε ινδικτιώνος κ.ο.κ.

Τι αρχίζει τώρα την πρώτη του μήνα Σεπτεμβρίου, (στα λατινικά σημαίνει έβδομος), (εβδόμου μήνα από την δημιουργία του κόσμου από τον Θεό ,αρχής γενομένης από μήνα Μάρτιο):

Η ίνδικτος άρχιζε την πρώτη Σεπτεμβρίου γιατί κατά το μήνα αυτό η γη παύει να γεννά καρπούς και θεωρείτο αρχή του χρόνου διότι η γή οργώνεται και δέχεται τους σπόρους όλων των καρπών που θα παραχθούν ως τον μήνα Μάρτιο που θεωρείτο η αρχή γεννήσεως των καρπών.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο γνώριζαν οι Ρωμαίοι το ποσόν του φόρου που θα πλήρωναν.

Επίσης την 1ην Σεπτεμβρίου επήγε ο Ιησούς Χριστός στη συναγωγή της Ναζαρέτ και έκανε το πρώτο κήρυγμά του, όπως αναφέρεται στο ευαγγέλιο του Λουκά (4, 16-22) και το οποίον αναγιγνώσκεται την ημέρα αυτή.

Η 1η Σεπτεμβρίου καθορίστηκε ως αρχή της εκκλησιαστικής χρονιάς ως εξής:

Στην περιοχή της Ανατολής τα περισσότερα ημερολόγια είχαν ως πρωτοχρονιά την 24η Σεπτεμβρίου, ημέρα της φθινοπωρινής ισημερίας.

Επειδή όμως η 23η ήταν η γενέθλια ημέρα του αυτοκράτορα της Ρώμης Οκταβιανού (Γεννήθηκε στη Ρώμη στις 23 Σεπτεμβρίου του 63 π.Χ.) η πρωτοχρονιά μετατέθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου, η οποία και καθορίστηκε ως αρχή της Ινδίκτου, δηλαδή της περιόδου του ρωμαϊκού διατάγματος για τον φόρο που ίσχυε για 15 έτη.

Αυτή την Πρωτοχρονιά, δηλαδή 23 Σεπτεμβρίου, βρήκε η Εκκλησία και της έδωσε χριστιανικό περιεχόμενο, αφού τοποθέτησε σ’ αυτήν την εορτή της συλλήψεως του Προδρόμου, που αποτελεί και το πρώτο γεγονός της Ευαγγελικής Ιστορίας.

Αργότερα, το 462 μ.Χ., για πρακτικούς λόγους και για να συμπίπτει η πρώτη του έτους με την πρώτη του μηνός, η εκκλησιαστική πρωτοχρονιά μετατέθηκε την 1η Σεπτεμβρίου.

Διευκρινίζεται ότι η πρωτοχρονιά της 1ης Ιανουαρίου έχει Ρωμαϊκή προέλευση και ήρθε στην Ορθόδοξη Ανατολή κατά τα νεότερα χρόνια.

Η Εκκλησία υιοθέτησε αυτό το σύστημα μέτρησης του χρόνου και μετρούσε τα έτη με τίς Ινδικτους. Έτσι το Εκκλησιαστικό έτος άρχιζε την 1η Σεπτεμβρίου με Πατριαρχική Θεία Λειτουργία και ιδιαίτερη Iερά Παράκληση, ώστε να ευλογήσει ο Θεός τον καινούριο χρόνο.

Με τον καιρό ορίστηκαν δύο είδη Ινδίκτου:

Η Καισαρική, δηλαδή η παλαιά ρωμαϊκή πού άρχιζε την 1η Σεπτεμβρίου και την οποία συνέχισε τό Βυζάντιο, και η Παπική, η οποία άρχιζε στίς 25 Δεκεμβρίου και αργότερα την 1η Ιανουαρίου.

Στη Δύση σιγά-σιγά επικράτησε ως αρχή του νέου έτους η 1η Ιανουαρίου, ενώ στην Aνατολή είχε παραμείνει η 1η Σεπτεμβρίου.

Αυτός είναι και ο λόγος που η πρώτη Σεπτεμβρίου παρέμεινε μέχρι και σήμερα η αρχή του Εκκλησιαστικού έτους, δηλαδή: Η Εκκλησιαστική Πρωτοχρονιά.

Ας ευχηθούμε λοιπόν η νέα εκκλησιαστική χρονιά να είναι ευλογημένη και να πλημμυρίσει τις καρδιές των ανθρώπων από καρπούς της ειρήνης, της αγάπης, της αλληλεγγύης,της φιλαλληλίας, και γενικά από καρπούς ανθρωπιάς και πολιτισμού."

ΚΑΛΟ ΜΑΣ ΜΗΝΑ 

και 
από 21/9

ΚΑΛΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ!!!